Nám á Íslandi
Hjúkrunarfræði er fjögurra ára nám sem kennt er í Háskóla Ísland og Háskólanum á Akureyri. Námið er bæði fræðilegt og verklegt og lýkur með 240 eininga BS gráðu.
Hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands býður upp á grunnnám og framhaldsnám í hjúkrunarfræði.
Hjúkrunarfræðideild Háskólans á Akureyri býður upp á staðarnám og sveigjanlegt nám til BS prófs í hjúkrunarfræði og diplóma- og meistaranám í heilbrigðisvísindum.
Að námi loknu þarf að sækja um hjúkrunarleyfi sem er forsenda þess að fá að kalla sig hjúkrunarfræðing og starfa sem slíkur hér á landi. Embætti landlæknis veitir hjúkrunarleyfi.
Hjúkrunarfræðingur sem lokið hefur meistaraprófi eða doktorsprófi í hjúkrunarfræði frá viðurkenndum háskóla eða sambærilegri menntun getur sótt um sérfræðileyfi á klínísku sérsviði hjúkrunar að uppfylltum ákveðnum skilyrðum. Skilyrði fyrir veitingu sérfræðileyfis er að finna í reglugerð um menntun, réttindi og skyldur hjúkrunarfræðinga og skilyrði til að hljóta starfsleyfi og sérfræðingsleyfi nr.512, 22.maí 2013.
Nám og starf innan EES
Með gildistöku EES-samningsins hafa íslenskir hjúkrunarfræðingar leyfi til að starfa í aðildarríkjum samningsins um Evrópska efnahagssvæðið án sérstaks atvinnuleyfis, uppfylli þeir skilyrði um menntun skv. tilskipunum um gagnkvæma viðurkenningu á prófskírteinum, vottorðum og öðrum vitnisburði um formlega menntun og hæfni. Ef ætlunin er að dveljast lengur en 3 mánuði í landinu þarf að sækja um dvalarleyfi hjá viðkomandi innflytjendayfirvöldum, sem er veitt til allt að 5 ára í fyrsta sinn en skemur fyrir þá sem dvelja eða starfa í styttri tíma en eitt ár eða eru í námi.
Umsókn skal send heilbrigðisráðuneyti viðkomandi lands eða þeim sem það vísar til.
Umsókninni fylgi:
- Sönnun ríkisfangs á Íslandi (staðfest afrit af vegabréfi eða vottorð frá Þjóðskrá www.thjodskra.is).
- Staðfest afrit af prófskírteininu sem þýtt hefur verið yfir á ensku. Ýtarlegar upplýsingar um stundafjölda, bæði í bóklegu og verklegu námi, þurfa að fylgja með umsókninni til landa utan Norðurlandanna.
- Staðfest afrit af íslenska hjúkrunarleyfinu (Embætti landlæknis). Skal þessi staðfesting ekki vera eldri en þriggja mánaða gömul. Samkvæmt lögum er ekki hægt að mismuna hjúkrunarfræðingum frá EES-ríkjum með kröfum um tungumálakunnáttu. Hins vegar geta stofnanir sett tungumálakunnáttu sem skilyrði fyrir ráðningu.
Austurríki, Belgía, Danmörk, Finnland, Frakkland, Grikkland, Holland, Írland, Ísland, Ítalía, Liechtenstein, Lúxemborg, Noregur, Portúgal, Spánn,Stóra-Bretland, Svíþjóð og Þýskaland.
Umsókn skal send heilbrigðisráðuneyti viðkomandi lands eða þeim sem það vísar til.
Umsókninni fylgi:
- Sönnun ríkisfangs á Íslandi (staðfest afrit af vegabréfi eða vottorð frá Þjóðskrá www.thjodskra.is).
- Staðfest afrit af prófskírteininu sem þýtt hefur verið yfir á ensku. Ýtarlegar upplýsingar um stundafjölda, bæði í bóklegu og verklegu námi, þurfa að fylgja með umsókninni til landa utan Norðurlandanna.
- Staðfest afrit af íslenska hjúkrunarleyfinu (Embætti landlæknis). Skal þessi staðfesting ekki vera eldri en þriggja mánaða gömul. Samkvæmt lögum er ekki hægt að mismuna hjúkrunarfræðingum frá EES-ríkjum með kröfum um tungumálakunnáttu. Hins vegar geta stofnanir sett tungumálakunnáttu sem skilyrði fyrir ráðningu.
Til þess að vera fullgildur félagsmaður með þeim réttindum, sem því fylgir, þarf viðkomandi að sækja um aðild að fag-/stéttarfélagi hjúkrunarfræðinga í aðseturslandinu og framvísa um leið staðfestingu á hjúkrunarleyfi sínu.
Á vef ICN er yfirlit yfir vef- og heimilisföng hjúkrunarfélaga víða um heim.
Reglur um starfsaldur eru mjög mismunandi eftir löndum og reiknast oft eftir starfshlutfalli og fjölda ára hjúkrunarfræðings í starfi. Íslenskum hjúkrunarfræðingum er því bent á að útvega sér starfsvottorð frá þeim stofnunum sem þeir hafa unnið á.
Í öllum EES-ríkjum starfa Evróráðgjafar sem aðstoða atvinnuleitendur, vinnuveitendur og vinnumiðlunarfólk í gegnum sérstakt tölvukerfi EURES sem er skammstöfun fyrir European Employment Services. Eures-Evrópsk vinnumiðlun er staðsett hjá Vinnumálastofnun http://vinnumalastofnun.is/
Hjúkrunarfræðingum er einnig bent á að kynna sér erlend tímarit hjúkrunarfræðinga sem hægt er að nálgast hjá Félagi íslenskra hjúkrunarfræðinga.
Almenna reglan er sú að einstaklingar greiði skatt af launatekjum í því ríki sem þeir vinna í og skatt af þeim eignum í því landi þar sem þær eru staðsettar. EES-vinnumiðlunin veitir allar almennar upplýsingar um skattamál í mismunandi löndum svo og embætti ríkisskattstjóra.
Hjúkrunarfræðingur, sem fer til atvinnuleitar eða starfa í öðru EES-ríki, getur flutt réttindi á mörgum sviðum atvinnuleysis- og almannatrygginga á milli landa. Meginreglan er sú að hann uppfylli þau skilyrði sem ríkisborgarar viðkomandi lands þurfa að uppfylla.
A1: Vottorð um hvaða löggjöf skuli gilda
Tryggingastofnun gefur út vottorðið A1 (gamla E-101). Um er að ræða vottorð þegar einstaklingur fer erlendis í atvinnuskyni (innan EES). Staðfesting á tryggingavernd fyrir þá sem vinna tímabundið erlendis. Þegar sótt er um A1 vottorð þarf að fylla út umsóknina Dvöl erlendis í atvinnuskyni. Frekari upplýsingar um A1 má finna á heimasíðu TR.E-104: Vottorð um staðfestingu á sjúkratryggingu
Sjúkratryggingar Íslands gefa út vottorðið E-104 þegar einstaklingur er búinn að tilkynna flutning úr landi til Þjóðskrár. Vottorðið er staðfesting á því hvort einstaklingur geti fengið sjúkratryggingu í landinu sem hann flytur til (innan EES), við flutning frá Íslandi. Þegar einstaklingur flytur frá Íslandi fellur tryggingavernd almannatrygginga niður.E-205: Staðfestingarvottorð vegna lífeyristrygginga
Tryggingastofnun gefur út vottorðið E-205. Um er að ræða vottorð um tryggingaferil á Íslandi.U2: Vottorð um atvinnuleysisbætur vegna atvinnuleitar í öðru EES landi.
Vinnumálastofnun gefur út vottorðið U2. Það veitir rétt til að fá greiddar atvinnuleysisbætur í allt að þrjá mánuði meðan verið er að leita að vinnu í öðru EES landi.
Nám og starf utan EES
Íslenskir hjúkrunarfræðingar sem hafa hug á að vinna eða fara í nám í landi utan Evrópska efnahagssvæðissins (EES) þurfa að hafa hjúkrunarleyfi í viðkomandi landi. Atvinnurekandi sér í flestum tilfellum um að sækja um atvinnu-og dvalarleyfi sem er veitt með því skilyrði að kunnáttumenn fáist ekki innanlands eða ef aðrar sérstakar ástæður mæli með leyfisveitingu.
Umsókn skal send heilbrigðisráðuneyti viðkomandi lands (eða fylkis í Bandaríkjunum) eða þeim sem það vísar til.
- Staðfest afrit af prófskírteininu sem þýtt hefur verið yfir á ensku (Hjúkrunarfræðideild HÍ eða Heilbrigðisdeild HA).
- Staðfest afrit af íslenska hjúkrunarleyfinu (Embætti landlæknis).
- Ítarlegar upplýsingar um stundafjölda, bæði í bóklegu og verklegu námi.
- Æviágrip í stuttu máli (curriculum vitae).
- Ljósmynd.
- Tungumálakunnátta, t.d. TOEFL prófið.
- Í sumum löndum þurfa erlendir hjúkrunarfræðingar að taka hjúkrunarpróf til að fá atvinnuleyfi (sbr. Bandaríkin og Kanada).
Bandaríkin: Flest fylki í Bandaríkjunum krefjast þess að erlendir hjúkrunarfræðingar taki CGFNS prófið (the Commission on Graduates of Foreign Nursing Schools) sem er hjúkrunar-og enskupróf fyrir erlenda hjúkrunarfræðinga sem hafa hug á að fara í nám eða að starfa í Bandaríkjunum. Hjúkrunarfræðingar verða að standast þetta próf til að fá að taka NCLEX-RN hjúkrunarprófið (the National Council of State Boards of Nursing) sem er samræmt próf sem allir bandarískir hjúkrunarfræðingar verða að taka til að fá hjúkrunarleyfi.
CGFNS prófið er hægt að taka víðs vegar í heiminum www.cgfns.org
Þeir hjúkrunarfræðingar sem ætla í framhaldsnám er bent á Sendiráð Bandaríkjanna varðandi nánari upplýsingar.
Rannís rekur jafnframt vefinn farabara.is um nám erlendis.