Þennan lista er gagnlegt að hafa til hliðsjónar við yfirlestur greinarinnar í lokin.

• Vekur fyrirsögnin áhuga/forvitni?
• Kynnir inngangurinn efnið og vekur áhuga?
• Er markmiðið/efnisyrðingin skýr?
• Er tónninn/stíllinn vel valinn?
• Einkennist málfarið af klisjum eða óljósu orðalagi?
• Eru málsgreinar þjálar og hæfilega langar?
• Er eðlilegt jafnvægi í lengd efnisgreina annars vegar og kafla hins vegar?
• Er samhengi á milli allra þátta gott?
• Er bygging greinarinnar nógu traust?
• Eru millifyrirsagnirnar skýrar og áhugaverðar?
• Er efnið hæfilega útskýrt í meginmálinu?
• Eru dæmin viðeigandi og nægilega áþreifanleg?
• Eru rökin sannfærandi?
• Eru lausir endar í rökstuðningi?
• Mætti sleppa einhverju eða er einhverju ofaukið?
• Eru töflur og myndir til að skýra það sem erfitt er að skýra án þeirra og eru þær í góðu samhengi við textann?
• Er niðurstaðan greinileg?
• Eru lokaorðin ákveðin og eftirminnileg?
• Er samræmi milli tilvísana og heimilda í heimildaskrá?

1. Handrit berst.

2. Svarbréf til höfunda innan viku frá því handrit berst.

3. Frá ritstjóra til ritnefndar ritrýndra greina (RRG) í síðasta lagi viku frá því handrit berst.

4. Frá RRG til ritstjóra í síðasta lagi tveimur vikum eftir að handrit berst til tímaritsins (í mesta lagi vika frá fyrirspurn ritstjóra). Þar kemur fram hvort handritinu er hafnað strax eða fari í ritrýni. Ef handritið fer í ritrýni skal tilnefna tvo ritrýna og einn til tvo til vara. RRG lætur ritstjóra vita hvar tilnefndir ritrýnar vinna og póstfang ef RRG hefur það tiltækt.

5. Ritstjóri sendir svar til höfunda sé grein hafnað innan þriggja vikna frá því upprunalegt handrit berst.

6. Ritstjóri sendir fyrirspurn til væntanlegra ritrýna innan þriggja vikna frá því handrit barst.

7. Hafi væntanlegir ritrýnar ekki svarað innan viku skal ítreka fyrirspurn og hringja í viðkomandi ef tölvupósti er ekki svarað.

8. Séu fjórar vikur liðnar frá því handrit barst og ekki hafa fengist ritrýnar skal allur þungi lagður á að fá ritrýna. RRG og ritstjóri vinni hratt saman að því og finna ritrýni innan viku.

9. Handrit og leiðbeiningar séu ávallt komin í hendur ritrýna 5 vikum eftir að handrit barst upphaflega. Ritrýnir hefur 3 vikur til að skrifa rýnina.

10. Einni viku (6 vikum eftir að handrit barst) eftir að ritrýni hefur verið sent handritið fær hann áminningu í tölvupósti þar sem fram kemur að hann hafi eina viku til að ljúka ritrýninni.

11. Ritrýnir skal skila ritrýni til ritstjóra 7 vikum eftir að handrit barst upphaflega.

12. Ritstjóri sendir umsagnir ritrýna til RRG. Báðar í einu.

13. RRG hefur eina viku til að ákveða niðurstöðu.

14. Átta vikum eftir að handrit barst upphaflega hefur ritstjóra borist handrit frá RRG og tillögur að bréfi til höfundar.

15. Þegar 9 vikur eru liðnar frá því handrit barst skal ritstjóri vera búinn búinn að svara höfundi.

16. Hafi handrit ekki borist frá ritrýnum eftir 4 vikur skal höfundi tilkynnt um það.

17. Höfundar hafa 2-5 vikur (2 vikur fyrir minniháttar athugasemdir, 5 vikur ef athugasemdir eru verulegar) til að yfirfara handrit.

18. Handriti skilað til ritstjóra aftur. Liðir 9-12 endurteknir.

Það er Tímariti hjúkrunarfræðinga kappsmál að birta vel unnar, áreiðanlegar greinar sem innihalda nýjungar og eru mikilvægar fyrir hjúkrunarfræðinga og aðra heilbrigðisstarfsmenn við ákvarðanir um starfshætti, rannsóknir og stefnumótun.

Ritrýni fer alltaf fram á svipaðan hátt. Hvert handrit er ritrýnt af tveimur ritrýnum hið minnsta. Ritrýnir nýtur nafnleyndar gagnvart höfundum og höfundar gagnvart ritrýni. Ritrýnir er beðinn um að fara með handrit sem trúnaðarmál.

Ritrýnir er vinsamlegast beðinn um að ljúka verki sínu innan þriggja vikna frá móttöku handrits. Reynist það ekki hægt þarf hann að hafa samband við ritstjóra hið fyrsta.

Ritrýnir er beðinn um að taka saman helstu niðurstöður sínar í upphafi umsagnar. Jafnframt er hann beðinn um að taka skýra og afdráttarlausa afstöðu til þess hvort mælt sé með að handritið verði birt án breytinga, samþykkt til áframhaldandi vinnu eða hvort hafna beri handritinu, samanber gátlista ritrýna.

Ef ritrýnir hefur athugasemdir sem einungis eru ætlaðar ritstjórn fer best á því að setja þær í sérstakt skjal.

Ritrýnir skal skila athugasemdum sínum rafrænt. Ritrýni er heimilt að færa athugasemdir sínar beint inn í handritið og nota track changes. Til að tryggja nafnleynd ritrýnis þarf að taka nafn eða fangamark (auðkenni) ritrýnis af athugasemdum. Ritstjóri sér um að gera þetta áður en umsögn er send til höfundar.

Ritrýnir þarf ekki að gera athugasemdir við málvillur eða málfar nema texti sé torskilinn eða óljós.

Ritrýnir fyllir út sérstakan gátlista en auk þess getur verið hjálplegt að hafa til hliðsjónar eftirfarandi atriði.

Viðmið fyrir ritrýna rannsóknargreina

Titill

• Lýsir titillinn vel efni greinarinnar?
• Er hann grípandi og án skammstafana?

Handrit í heild

• Mikilvægi handrits. Eykur það við þekkingu sem fyrir er? Inniheldur handritið nýjungar og mikilvægar niðurstöður fyrir hjúkrunarfræðinga eða aðrar heilbrigðisstéttir?
• Hefur efnið verið birt áður?
• Hvernig er málfar handrits og skýrleiki?
• Er hægt að stytta eða sleppa hluta handrits án þess að skaða efnið?
• Er handritið laust við endurtekningar?
• Er handritið byggt upp á rökréttan hátt? Eru kaflaskil skýr?
• Fylgir handritinu útdráttur á íslensku og ensku, lykilorð á íslensku og ensku, meginmál, heimildalisti, töflur og myndir eftir því sem við á?
• Er uppsetning heimilda samkvæmt reglum Tímarits hjúkrunarfræðinga (APA)?
• Hverjir eru helstu kostir og gallar handritsins?
• Ber að samþykkja handritið til birtingar, birta með verulegum breytingum eða hafna
  handritinu?

Útdráttur

• Metið hvort útdráttur lýsir tilgangi, rannsóknaraðferð, niðurstöðum og ályktunum í stuttu og skýru máli.
• Er ensk þýðing efnislega rétt?

Inngangur

• Er gerð grein fyrir stöðu þekkingar á sviði rannsóknar?
• Er vísað í mikilvægar eða nýjustu heimildir innan fagsviðsins?
• Eru tilgangur, tilgáta eða rannsóknarspurningar skýrt settar fram og afmarkaðar?
• Rökstyður fræðilega samantektin þörf fyrir rannsóknina?

Aðferðafræði

• Er þýði/úrtaki vel lýst?
• Er vali þátttakenda lýst?
• Eru annmarkar á úrtaki?
• Er rannsóknarsnið til þess fallið að svara tilgátunni eða rannsóknarspurningum?
• Eru notaðar viðeigandi tölfræðiaðferðir og er þeim vel lýst?
• Er mælitæki eða spurningalistum lýst?
• Er aðferðum lýst á þann hátt að aðrir gætu endurtekið rannsóknina?
• Er fjallað um siðferðileg álitamál?

Niðurstöður

• Svara niðurstöður tilgátunni eða rannsóknarspurningunum?
• Eru niðurstöður settar fram á skýran hátt?
• Er gagnagreining og úrvinnsla gagna viðunandi?
• Eru tölfræðipróf vel unnin ef þau eru notuð?
• Ber einhvers staðar á of- eða vantúlkun gagna?
• Er fjallað um tölulegar niðurstöður með vísan í tölfræðigreiningu?
• Væru niðurstöður í texta betur kynntar í töflu/línuriti/mynd eða öfugt?
• Eru niðurstöður annarra rannsókna kynntar í niðurstöðukaflanum? Í niðurstöðukafla á einungis að kynna niðurstöður rannsóknarinnar en allar umræður og samanburður við aðrar rannsóknir tilheyra umræðukaflanum.
  

Umræður

• Eru ályktanir rökréttar og í eðlilegu samræmi við niðurstöður?
• Er fjallað um niðurstöður og ályktanir annarra höfunda í samanburði við niðurstöður rannsóknarinnar?
• Gera höfundar skýran greinarmun á eigin niðurstöðum og niðurstöðum annarra í umræðu og ályktunum?
• Er styrkleikum og veikleikum rannsóknarinnar gerð skil (skekkjur, tilviljanir, truflandi þættir, mat á alhæfingargildi þar sem það á við)?
• Er fjallað um þætti sem áhugavert væri að rannsaka í kjölfar þessarar rannsóknar ?
• Er dregið fram mikilvægi þessarar rannsóknar fyrir hjúkrun?

Heimildir og tilvitnanir í texta

• Eru heimildir viðeigandi og rétt notaðar?
• Er vísað í nýjustu rannsóknir á fræðasviðinu?
• Eru settar fram fullyrðingar í texta sem ekki eru studdar tilvitnunum?
• Er getið mikilvægra rannsókna sem tengjast viðfangsefni höfunda?
• Er gætt hófs við heimildanotkun (að jafnaði ekki fleiri en 35 heimildir)?
• Vitnar höfundur einhvers staðar í fleiri en þrjár heimildir til að styðja mál sitt? Er hægt að sleppa einhverjum tilvitnunum?

Töflur og myndir

• Er fjöldi tafla, línurita og mynda í samræmi við reglur tímaritsins (að jafnaði ekki fleiri en sex samtals) eða eru góð rök fyrir því ef svo er ekki?
• Eru mynda- og töflutextar skýrir þannig að unnt sé að skilja töflur og myndir án frekari skýringa í megintexta?
• Er hægt að fella út, sameina eða einfalda töflur og myndir?

Hagnýting rannsóknarniðurstaðna

• Er dregin rökrétt ályktun af niðurstöðum rannsóknar?
• Kemur hagnýting fyrir hjúkrun eða íslenskt heilbrigðiskerfi fram?

Einnig getur verið gagnlegt fyrir ritrýna að kynna sér Leiðbeiningar til höfunda ritrýndra fræðigreina.

Yfirlitsgreinar og kerfisbundnar fræðilegar samantektir

Ritrýni yfirlitsgreina (e. review) eða kerfisbundinna fræðilegra samantekta (e. systematic review) svipar mikið til ritrýni á rannsóknargreinum (sjá hér að framan). Hér eru tilgreind atriði sem eiga þó sérstaklega við slíkar greinar.

Aðferðafræði

• Eru þátttöku- (val-) og útilokunarskilyrði skýr og vel afmörkuð?
• Er leitaraðferð lýst nákvæmlega?
• Eru takmarkanir á vali greina eftir tungumáli, rannsóknarsniði eða útgáfutíma?
• Eru upplýsingar um leitarorð (MeSH) og tímasetningu leitar?
• Er umfang greina nægilegt? Eru annmarkar á vali greina?
• Voru tveir eða fleiri aðilar sem sáu um úrvinnslu og greiningu gagna?
• Er lýst hvað gert var í vafaatriðum eða ef upp kom ágreiningur um efnið?
• Ef tölfræðiaðferðir eru notaðar, eru þær viðeigandi og vel lýst?
• Er tilgreindur fjöldi greina sem uppfylltu leitarskilyrði? Hve margar þeirra voru teknar í samantektina?
• Eru allir gagnagrunnar tilteknir? Voru notaðar óbirtar greinar eða bækur?

Niðurstöður - umræður

• Er gefið yfirlit eða birtur listi yfir greinarnar í samantektinni auk þeirra greina sem ekki voru teknar með?
• Notar höfundur flæðirit til að skýra niðurstöður sínar?
• Er lagt mat á vísindalegt gildi og gæði rannsókna með kerfisbundnum hætti?
• Er gerður skýr samanburður á breytum sem rannsakaðar voru, t.d. í töflu?
• Svara niðurstöður tilgangi eða rannsóknarspurningum samantektar?
• Eru niðurstöður settar fram á skýran hátt?
• Eru dregnar rökréttar ályktanir í samræmi við vísindalegt gildi greinanna?
• Er fjallað um tölulegar niðurstöður með vísan í tölfræðigreiningu?
• Eru niðurstöður í texta betur kynntar í töflu, línuriti eða mynd eða öfugt?
• Er fjallað um hagsmunaárekstra í greinum, sem notaðar voru, og í samantektinni?

Ályktanir

• Eru ályktanir rökréttar og í eðlilegu samræmi við niðurstöður?
• Er styrkleika og veikleika samantektarinnar gerð góð skil (t.d. birtingahlutdrægni)?

Kenningagreinar

Kenningagrein fjallar um kenningu, líkan eða skilgreiningu á fræðilegu hugtaki (e. concept analysis). Uppbygging og framsetning slíkra greina er með líkum hætti og í öðrum rannsóknargreinum þó að nauðsynlegt geti verið að víkja frá framsetningu. Á eftir hefðbundnum inngangi ætti að koma gagnrýnin, greinandi umfjöllun um efnið. Í stað niðurstaðna er sett fram samantekt á helstu ályktunum. Að jafnaði eru undirfyrirsagnir fleiri í þessum greinum til að gera umfjöllunina skilmerkilegri. Bent er á umfjöllun um kenningagreinar í Handbók Sálfræðiritsins (bls. 43).

Síðast uppfært í janúar 2015.